در تحقیق حاضر سعی شده است که ترکیبی از انواع بانکهای مختلف، اعم از دولتی و خصوصی انتخاب شوند. مهمترین معیارهای انتخابهای فوق، تعداد حدودی کاربران، عمومی بودن خدمات ارائه شده و در دسترس بودن وبسایت بانک در زمان برگزاری تست بودهاست. ضمنا هیچ گونه اولویتی برای انتخاب بانکها در نظر گرفته نشده است.
خدمات مورد بررسی
بر اساس بررسیهای صورتگرفته، خدمات ذیل به عنوان مهمترین خدمات ارائه شده توسط وبسایتهای بانکی، شناسایی و مورد تست و ارزیابی قرار گرفت. نتایج تست نیز، اهمیت و میزان کاربرد خدمات مذکور را به عنوان پرکاربردترین خدمات، تایید میکند.یافتن شعبه بانکی
- یافتن شعبه بانکی
- مشاهده شرایط افتتاح حساب
- دانلود اپلیکیشن بانک
- ثبت و پیگیری شکایت
- تبدیل شماره کارت/حساب
1.یافتن شعبه بانکی
در این وظیفه کاربران فرض کردند قصد دارند به صورت حضوری به نزدیکترین شعبه بانک مورد نظر مراجعه کنند. لذا نیاز دارند آدرس، شماره تماس و ساعات کاری شعبه مورد نظر را از وبسایت بانک پیدا کنند.
2.مشاهده شرایط افتتاح حساب
در این وظیفه کاربران فرض کردند قصد افتتاح حساب سپرده کوتاه مدت حضوری در بانک مورد نظر را دارند. قبل از رفتن به شعبه، شرایط و مدارک لازم برای افتتاح حساب را از وبسایت بانک بررسی کردند.
3.دانلود اپلیکیشن بانک
در این وظیفه از کاربران خواسته شده فرض کنند به دنبال دانلود و نصب اپلیکیشن بانک بر روی گوشی خود هستند. باید آن را پیدا کرده و تا مرحله دانلود پیش بروند.
4.ثبت و پیگیری شکایت
در این وظیفه به کاربران گفته شده فرض کنند از فرایند افتتاح حساب در شعبه بانک خود ناراضی هستند. از آنها خواسته شده بررسی کنند که وبسایت چه کمکی به آنها در اعلام شکایت و انتقال نارضایتی به مدیران ارشد میکند.
5.تبدیل شماره کارت/حساب
در این وظیفه به کاربران گفته شده بررسی کنید آیا در سایت بانک مورد نظر امکان تبدیل شماره کارت/حساب به شماره شبا وجود دارد. اگر بله، چگونه؟
روش و زمان انجام پروژه
از آنجایی که طبق آمار، اغلب کاربران ایرانی از طریق موبایل اقدام به مشاهده و مرور وبسایتها میکنند، دستگاه تست در این بررسی، «موبایل» انتخاب شده است.
انجام عملیات تست، ضبط ویدئوها، پیادهسازی، تحلیل رفتار کاربران و تهیه گزارش در تیر و مرداد ۱۴۰۳ انجام شده است.
۱۲۰۰
دقیقه ویدئوی ضبط شده از
تجربه کاربران
۵۰
ویدئوی تست استاندارد
و تایید شده
۲۵۰
ساعت تحلیل و گزارشنویسی
یافتههای کلی تست کاربردپذیری وبسایت ۱۰ بانک بزرگ کشور
• تمام بانکهای مورد مطالعه، ۵ خدمت اصلی مورد بررسی را از طریق وبسایت خود – هر یک به گونهای و با کیفیت متفاوت – ارائه میکنند. خدمات فوق شامل ارائه اطلاعات شعب، اطلاعرسانی درباره انواع سپرده و شرایط افتتاح حساب، امکان دانلود اپلیکیشن بانکی متعلق به خود، فراهم کردن شرایط ثبت شکایت مشتریان و خدمات دریافت شماره شبای بانکی میباشد.
• همچنین با توسعه و ترویج اپلیکیشنهای بانکی در سالهای اخیر، میزان مراجعه مشتریان و کاربران به وبسایت بانکها کاهش چشمگیری داشته است و کاربران بانکها، خدمات مورد نیاز خود را عموما در اپلیکیشنهای تخصصی هر بانک پیدا میکنند.
• از بین ۵ وظیفه اصلی انجام شده توسط کاربران، «جستجو و یافتن شعبه مورد نظر» و «دریافت اطلاعات مورد نیاز برای افتتاح حساب سپرده»، کمترین امتیاز را از نظر تجربه کاربری کسب کرده اند و حدود ۳۰٪ کاربران نتوانستند وظایف مذکور را به طور کامل انجام دهند.
به عبارت دیگر علیرغم اینکه این دو خدمت از کاربردیترین خدمات مورد نظر کاربران در وبسایتهای بانکی است ولی کاربران برای پیدا کردن شعب مورد نظر خود و کسب اطلاع از شرایط و مدارک افتتاح حساب سپرده راحت نبودند و در برخی از بانکها نیز نتوانستند وظایف مورد نظر را به طور کامل انجام دهند.

• در برخی از بانکها، کاربران مجبور هستند برای تکمیل برخی از فرایندها، بعد از انجام یکسری از عملیات آنلاین در وبسایت بانک، به صورت حضوری به شعبه مراجعه کنند. این مسئله تجربه ناخوشایندی را برای کاربران ایجاد میکند.
• از مهمترین دلایل اشاره شده توسط کاربران برای مراجعه به وبسایتهای بانکی (نه اینترنتبانک) اطلاع از آدرس و تلفن شعب، دانلود اپلیکیشن بانک مورد نظر، کسب اطلاع از شرایط وام و تسهیلات، آگاهی از میزان سود سپردهها و دریافت شماره شبا بوده است.
• معرفی انواع سرویسها و سامانههای مختلف و گوناگون که برخی از کاربران تاکنون حتی اسم آنها را هم نشنیدهاند و نمایش آنها در کنار هم یا به صورت پراکنده در بخشهای مختلف وبسایت و بدون توضیحات کافی، برای بخشی از کاربران گیج کننده است و احساس خوبی به آنها نمیدهد.
• در یک تقسیمبندی کلی، در برخی از جنبههای کاربردپذیری میتوان تفاوتهایی را بین بانکهای دولتی و خصوصی مشاهده کرد. به عنوان مثال شفافیت بیشتر و فرایندهای سادهتر در بانکهای خصوصی به طور میانگین نسبت به بانکهای دولتی بیشتر است.

- مهمترین موضوع مورد اشاره کاربران در اکثر بانکها، عدم نمایش درست آنها در موبایل است. به عبارت دیگر اغلب وبسایت ها به خوبی ریسپانسیو (Responsive) نشدهاند، طراحی ساده و راحتی ندارند و کاربران تجربه خوبی را از این بابت کسب نمیکنند و ابراز نارضایتی میکنند.

در بخش دوم این مقاله به بررسی جزئیتر این گزارش خواهیم پرداخت.